Wojciech Pszoniak

Aktor teatralny i filmowy, doktor sztuki w dziedzinie Sztuk Teatralnych, wykładowca na Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. Został uznany za jednego z najwybitniejszych polskich aktorów dramatycznych po 1960 roku, obok Piotra Fronczewskiego i Andrzeja Seweryna. Pochodzi ze Lwowa, gdzie się urodził (02.05.1942) i spędził pierwsze dwa lata życia. Dorastał w Gliwicach. Występował w teatrach amatorskich i studenckich, a także w kabaretach. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie w 1968. W trakcie studiów występował w Teatrze STU. W latach 1968-1974 grał w krakowskim Starym Teatrze. Zadebiutował tam w "Klątwie" Wyspiańskiego w reż. K. Swinarskiego. Następnie do 1979 pracował w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Był wykładowcą w warszawskiej PWST. Występował także w kabarecie Pod Egidą. Międzynarodowy rozgłos przyniosły mu kreacje w filmach Andrzeja Wajdy, m.in. Dziennikarza/Stańczyka w ekranizacji "Wesela" Wyspiańskiego, Jeszua w "Piłacie i innych" na podst. M.Bułhakowa czy mistrzowska rola Moryca Welta w "Ziemi obiecanej" Reymonta. W 1978 rozpoczął pracę na scenach zagranicznych. We francuskim Teatrze Nanterre wystąpił m.in. w sztuce P. Handkego "Ludzie nierozumni są na wymarciu" w reż. Claude'a Regy, w której zagrał razem z Gerardem Depardieu i Danielem Olbrychskim. Ważnymi rolami filmowymi w tym okresie były: Rudy Josełe w "Austerii" w reż. Kawalerowicza oraz Robespierre w polsko-francuskim "Dantonie" w reż. Wajdy. W 1982 Wojciech Pszoniak na stałe wyjechał do Francji. Grał na scenie oraz wystąpił w kilkunastu zagranicznych filmach. W 1993 rozpoczął współpracę z londyńskimi teatrami. Od czasu wyjazdu z Polski gościnnie pojawiał się na deskach warszawskich scen. Częściej niż w teatrze aktor pracował z polskimi reżyserami w filmie. Występował m.in. w filmach Wajdy, Zamojskiego, Zanussiego czy Rydla. W połowie lat 90. Wojciech Pszoniak po dłuższej przerwie powrócił do Teatru Telewizji, z którym współpracował od początku kariery. W 2000 z sukcesem wyreżyserował i zagrał w "Pracowni krawieckiej", a w 2002 reżyserował i ponownie wcielił się w Łatkę we fredrowskim "Dożywociu". W 2001 zagrał w warszawskim Teatrze Ateneum w prapremierze sztuki Francisa Webera "Kolacja dla głupca" w reż. W. Adamczyka. Wcielił się również w rolę nauczyciela literatury w przewrotnym monodramie "Belfer!" w reż. M. Kwiecińskiego, za który uzyskał bardzo dobre recenzje na Broadwayu. W kinie zagrał w ostatniej dekadzie m.in. w filmie J. Morgensterna "Mniejsze zło", "Małej maturze 1947" J. Majewskiego i "Krecie" R. Lewandowskiego. W 2015 pojawił się na dużym ekranie w "Carte Blanche" J. Lusińskiego i sentymentalnym filmie Majewskiego "Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy". Wystąpił również w serialach: "Oficerzy", "Teraz albo nigdy!", a także w amerykańskim mini-serialu "Dziecko Rosemary" w reż. A Holland. Wojciech Pszoniak mieszka na stałe we Francji, jednak podkreśla swoje przywiązanie do Polski.

Ważniejsze nagrody i odznaczenia artysty:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski;

• Złoty Krzyż Zasługi;

• Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis;

• Order Narodowy Zasługi Republiki Francuskiej za wkład w rozwój stosunków polsko-francuskich w dziedzinie kultury;

• Nagroda aktorska za rolę męską w spektaklu "Skarpetki, opus 124" na Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry" w Sopocie;

• Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza za sezon 2000/2001: role Leona w "Pracowni krawieckiej" Jean-Claude'a Grumberga w Teatrze Telewizji oraz François Pignona w "Kolacji dla głupca" Francisa Vebera w Teatrze Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie;

• Nagroda na 2. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku za pierwszoplanową rolę męską Moryca Welta w "Ziemi obiecanej";

• Nagroda za najlepszą rolę męską - Robespierre'a w filmie Andrzeja Wajdy "Danton" na 7. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Fabularnych w Montrealu;

• Nagroda Muzeum Kinematografii w Łodzi za tytułową kreację aktorską w filmie Andrzeja Wajdy "Korczak" na 15. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni;

• Nagroda za całokształt dokonań dla polskiej kinematografii, ze szczególnym uwzględnieniem wybitnej kreacji aktorskiej w filmie "Ziemia obiecana" na 26. Festiwalu Wybranych Polskich Filmów Fabularnych "Tarnowskiej Nagrodzie Filmowej";

• Wielka Nagroda XIV Festiwalu "Dwa Teatry" w Sopocie za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Telewizji;

• Orzeł oraz nagroda na 40. Festiwalu Filmowym w Gdyni za najlepszą drugoplanową rolę męską w filmie "Ekscentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy".